In het duingebied van PWN
Ze zien er heel aaibaar uit met hun lange roodbruine haren, die ze ook nog eens een beetje kwajongensachtig voor hun ogen hebben hangen. Maar het blijven ook gewoon – behoorlijk grote – wilde dieren, die helemaal niet bedoeld zijn om te aaien. Van origine zijn het zelfs vluchtdieren, maar inmiddels zijn de Schotse Hooglanders zo ingeburgerd in het duingebied van PWN, dat deze koeien zich heel weinig aantrekken van passerende wandelaars. ,,Ze doen gewoon rustig hun ding, blijven onverstoorbaar grazen’’, vertelt boswachter Evert-Jan Woudsma. ,,Hoewel ik me kan voorstellen dat ze bij de aantallen wandelaars die met de Wandel4daagse passeren, zich misschien dieper in het duingebied terugtrekken.’’
Schotse Hooglander
Een Schotse Hooglander is per definitie een rustig dier, dat eerder zal vluchten dan aanvallen. Maar ook zo’n zachtaardig dier heeft zijn grens. ,,Wat je zeker niet moet doen, is de koeien benaderen om een foto te nemen’’, zegt Woudsma. ,,De hele dag wandelaars om je heen, ben je wel een keer zat. En dan zal hij nog in 99,9 procent weglopen, maar het blijft een groot beest met heel grote hoorns. Je moet dus altijd uitkijken.’’
Het zal tijdens een groot wandelevenement niet zo snel gebeuren, maar een Hooglander heeft het soms niet in de gaten als er een wandelaar aankomt. ,,Dan kan hij schrikken als je ineens voor zijn neus staat. Ik raad de mensen dan ook aan een koe te begroeten. Roep maar gewoon: hallo Hooglander!’’
Behalve Schotse Hooglanders zet PWN in dit gebied ook Exmoor-pony’s en Konik-paarden in om de duinen te begrazen. Ook voor hen geldt: niet benaderen. Dit zijn nog meer vluchtdieren dan Hooglanders, ze zijn veel schuwer.’’
Dodelijk
Voor alle grazers geldt: niet voeren. ,,Wij zeggen altijd: een appel is dodelijk’’, zegt Woudsma. ,,Niet de appel op zich, maar het gevolg ervan. Zo’n beest gaat mensen namelijk associëren met eten en dan gaan ze achter mensen aan. Dieren die zich zo gedragen, kunnen wij niet handhaven in het duin. Die halen we er tussenuit en dan is er nog maar één toekomst voor ze: de slacht.’’
Behalve de door PWN uitgezette grote grazers, komen er in het duingebied vanzelfsprekend nog een heleboel dieren van nature voor. Of je ze ook gaat zien, is een tweede. De vos bijvoorbeeld, houdt zich liever gedeisd als er wandelaars voorbijkomen. Hetzelfde geldt voor de boommarter. De oplettende wandelaar spot misschien wel een eekhoorn of egel, die momenteel voedsel aan het vergaren zijn voor hun jongen.
Natuurliefhebbers komen in ieder geval ruimschoots aan hun trekken in het duin, waar alles momenteel schitterend groen is. In de bermen bloeit momenteel iets heel moois: het slangenkruid. ,,Die heeft mooie blauwe bloemen, waar talloze insecten zich tegoed doen aan de nectar’’, vertelt Woudsma. ,,De stamper heeft een gespleten uiteinde: als een slangentong. Voor die planten geldt hetzelfde als voor dieren: niet aankomen, gewoon van genieten.’’
Brandnetel
Aankomen is bij sommige planten ook niet zo verstandig. De meest bekende, die momenteel weelderig woekert in het duin, is waarschijnlijk de brandnetel. Mocht een onoplettende wandelaar toch zo’n gemene striem oplopen, dan zijn er wel degelijk remedies. Zo doet het blad van de –dikwijls nabij brandnetels bloeiende– dovenetel wonderen tegen het branden. ,,En bij mij werkt hondsdraf heel erg goed’’, vertelt Woudsma. ,,Iedereen heeft wel een andere theorie over een plant die helpt bij brandnetels. Er zijn er die geloven dat je weegbree moet hebben. Bij mij werkt dat niet. Maar ach, als je er maar sterk genoeg in gelooft, gaat het vanzelf weg.’’
Exmoor pony’s in de duinen van Egmond
Michiel Mooij is een biologische melkveehouder, die in het duingebied tussen Egmond en Castricum, in natuurgebied ‘Noordhollands Duinreservaat’, 31 Exmoorpony’s heeft lopen.
De pony’s (ruinen en merries) begrazen het circa 1100 hectare grote gebied samen met Schotse Hooglanders.
Doordat onze Exmoorpony’s niet of nauwelijks zijn gedomesticeerd, hebben ze hun natuurlijke eigenschappen behouden. Dit maakt Exmoorpony’s zeer geschikt voor jaarrond begrazing van natuurterreinen.
Door hun natuurlijke schuwheid ten opzichte van de mens, komen Exmoorpony’s niet uit zichzelf op het publiek af om zich te laten voeren.
